Artykuł - turystyka kulturowa

Małe conieco o turystyce kulturowej, czyli trochę bardziej serio

Zainteresowanie wyjazdami, zawierającymi elementy kultury, edukacji i historii jest dość spore. Jakość, autentyczność i różnorodność są istotnymi elementami postrzegania i wyboru kierunku podróży. Popularnością cieszą się miasta, będące nie tylko znakomitym nośnikiem wartości historycznych i artystycznych, ale również miejscem imprez kulturalnych i spotkań o międzynarodowym charakterze.

Kultura i turystyka są ze sobą ściśle powiązane. Turystyka pośredniczy w odbiorze określonych treści kulturowych i jest jednocześnie ich popularyzatorem, natomiast kultura inspiruje i motywuje rozwój turystyki. Zatem, poza samym faktem podróżowania, również jego konsekwencje odzwierciedlone na różnorodnych płaszczyznach społeczno-kulturowego funkcjonowania człowieka. Turystyka w tym ujęciu obejmuje zarówno zjawiska psychologiczne i społeczne jak i ekonomiczne, przestrzenne oraz kulturowe.
Wzajemne relacje pomiędzy turystyką a kulturą rysują się w sposób klarowny i wyrazisty.

Turystyka jest wyrazem danej kultury, elementem silnie z nią związanym, odzwierciedlającym określone zjawiska w niej zachodzące i przekazującym utrwalone w niej wartości. W tym ujęciu nastąpić może wzajemna wymiana określonych wzorców, norm i wartości pomiędzy turystami a mieszkańcami, w konsekwencji początkując zmiany zachowań i postaw zarówno w zbiorowości odwiedzanej jak i odwiedzającej i tym samym kształtując nowy rodzaj wzajemnych relacji .
Wymiana między turystą a otoczeniem może następować z różnym nasileniem i powodować rozmaite skutki. Aby doszło do rzeczywistej integracji turystycznej wymiana między społecznościami powinna być na tyle silna i trwała, by doprowadzić do ich faktycznego zbliżenia na wielorakich poziomach życia społecznego. Tworzące się między turystami a mieszkańcami relacje są zależne od poziomu intelektualnego oraz zainteresowań i oczekiwań turysty a także od otwartości mieszkańców na zmiany i wpływy kulturowe. Świadectwem rzeczywistej integracji międzykulturowej jest aktywne uczestnictwo w życiu społeczności odwiedzanych oraz ukształtowana i stabilna postawa wzajemnej tolerancji oraz zrozumienia wobec zwyczajów i wartości, wyznawanych przez ich przedstawicieli. Proces ten może przybierać rozmaite formy w zależności od inicjatywy podróżnych i stopnia izolacji danego społeczeństwa. Kontakt międzykulturowy może być otwarty bądź też mniej lub bardziej ograniczony, istnieją jednak i takie grupy społeczeństw, które mimo spotkania z przedstawicielami innych kultur nie ulegają im wpływom, zachowując niezmienioną postać .

Proces przenikania się kultur powoduje zmiany o charakterze społeczno-kulturowym, politycznym i ekonomicznym. Przemiany kulturowe, zachodzące w wyniku konfrontacji różnych społeczeństw, dotyczą przede wszystkim wartości intelektualnych, moralnych i estetycznych. Wśród ludności, zamieszkałej w miejscowości odwiedzanej przez turystów można  zaobserwować zmianę nie tylko stylu życia ale również formowanie zachowań wobec odmienności kulturowej, kształtując tym samym postawę tolerancji. Odwiedzanie miejscowości turystycznych może stać się również bodźcem dla ich mieszkańców do bardziej intensywnej działalności na rzecz tradycji i kultury regionalnej. Głównymi przejawami tego zjawiska jest rozwój sztuki ludowej i pielęgnacja języka, tworzenia muzeów i skansenów, poświęconych rozmaitym aspektom danej kultury a także ochrona środowiska i zabytków. Stanowi to również element promocyjny kraju lub regionu, przyczyniając się do jego uatrakcyjnienia i zwiększenia udziału w ruchu turystycznym. Dla samego turysty podróż stanowi realizację założonych celów, zdobycie nowych doświadczeń i zaspokojenie potrzeb poznawczych. Zmiana środowiska może wpływać twórczo na człowieka i prowadzić do zwiększenia zainteresowania własną kulturą, stymulować powstanie muzeów i wystaw oraz imprez kulturalnych. Przyczynia się to również do rozwoju organizacji i rozwinięcia usług turystycznych, wzrostu konkurencyjności oraz tworzenia programów kształcenia specjalistów na rynku turystycznym. Z drugiej jednak strony, aby ów skomplikowany proces zetknięcia się kultur i wymiany kulturowej mógł przebiegać pomyślnie i wywoływać pozytywne skutki, zarówno turyści jak i mieszkańcy odwiedzanych regionów powinni przestrzegać określonych zasad. Warunkiem koniecznym do spełnienia przez turystę jest respektowanie wartości, zwyczajów, świętości i praw, które mieszkańcy danego kraju uznają za ważne lub im należne. Powinien on również zachować szacunek wobec środowiska przyrodniczego i dóbr kultury. Mieszkańcy odwiedzanych regionów powinni natomiast umożliwić turystom dostęp do zabytków przyrodniczych i kulturowych a także udzielić rzetelnych i niezbędnych informacji w zakresie pobytu.

Kultura odgrywa we współczesnym świecie coraz większą rolę, motywując ludzi do podejmowania działalności turystycznej. Podróże o takim charakterze wynikają z pragnienia udania się do określonego miejsca o wartości kulturowej, zainteresowania kulturą oraz chęci ciągłego w niej uczestnictwa.  Zaspokajają jednocześnie potrzeby twórczej samorealizacji oraz poznania historii i kultury innych społeczeństw. Jedną z najistotniejszych cech aktywności turystycznej jest, poza przekazywaniem różnorodnych treści kulturowych, czynne uczestnictwo w wydarzeniach związanych z kulturą, spełniające cele poznawcze i oddziałujące emocjonalnie na turystę .

Atrakcyjny powinien być również sposób zaprezentowania miasta turyście. Powszechnie organizowane są trasy turystyczne i tematyczne, prowadzące szlakami wybranych obiektów lub znaczących postaci historycznych, wydarzeń oraz legend. Zespoły pałacowe i zamki dają dodatkową możliwość stworzenia atrakcyjnych programów imprez kulturalnych, budząc tym samym zainteresowanie turystów. Trzeba jednak wyjść naprzeciw oczekiwaniom turysty i pomyśleć o „zejściu ze szlaku”, pokazaniu duszy miasta. Na atrakcyjność turystyczną miasta składa się również jego atmosfera, estetyka i harmonia, to często dzięki nim turysta chętnie powraca.

Poprzez bezpośredni kontakt z dobrami kultury turysta zapoznaje się również z pozamaterialnym wymiarem ich treści, zaspokajając tym samym potrzeby humanistyczne. Natomiast wykorzystanie dóbr kultury przez turystykę przyczynia się do jej rozwoju i uatrakcyjnienia wizerunku. Zwiększa się tym samym pole turystycznej działalności i powstają coraz bardziej urozmaicone jej formy, co niewątpliwie sprzyja ogólnie pojętemu rozwojowi społeczno-kulturowemu.

Dzięki za przeczytanie!